Hvað er greiðsluverkfall? Hvað þýðir slíkt?

1. október boðar Hagsmunasamtök Heimilanna til aðgerða sem kallast greiðsluverkfall. Mig grunar að mjög margir hrista hausinn og hneykslast frekar á slíku og geta ekki ímyndað sér að taka þátt eingöngu vegna þess að þeir hinu sömu vilja ekki komast í bækur sem óreiðufólk gangvart gagnaskrá lánstrausts og síns banka.

Ég gaf mér nokkra mínútur og kynnti mér lauslega hvað ég þyrfti að gera til þess að geta sagst hafa tekið þátt í slíku og einnig hvað ávinnst með slíku. Svarið er einfalt. Verkfallið stendur frá 1. til 15 október, en einnig getur hver og einn haldið áfram eins lengi og hann vill og getur. Hinsvegar er gert ráð fyrir að verkfallið gæti stigmagnast eftir 15.október og því sem líður á tímann munu fleiri freistast til þess að taka þátt.

Alla reikninga sem við borgum vanalega um mánaðarmót til bankanna, fjármálastofnanna og hins opinbera verða ekki greiddir fyrr en 16.október eða síðar og þeir sem treysta sér borga bara alls ekki. Tímamót verða þar sem öll kreditkort verða klippt í sundur. Allt sparifé verður tekið út og sett undir kodda.

En hvað vinnst með þessu, koma lánastofnanir ekki bara með að hlægja að þessum aðgerðum?

Það er kappsmál að á næstu mánuðum látum við heyra almennilega í okkur gangvart því kerfi og regluflóði sem verndar alla lánveitendur og heldur skuldurum í skuldafangelsi sem sjá ekki fyrir endann á greiðslum á sinni lífstíð. Þetta er aðgerð sem eflir réttlætisbaráttu heimilanna og heldur þeirri umræðu á lofti. 

Af heimasíðu Hagsmunasamtak Heimilanna:

"

• Hvað er greiðsluverkfall? Í grunnin er það að leggja niður greiðslur á einhverju t.d. íbúðalánum. Greiðsluverkfall er skírskotun í verkfallsréttinn. Verið er að berjast fyrir réttlæti, betri kjörum og betri réttarstöðu lántakenda neytendalána.
• Hverjum er greiðsluverkfallið beint gegn? Greiðsluverkfallinu er í þessu tilfelli beint gegn lánastofnunum þ.e. lánastofnanir eru fyrstu aðilarnir sem finna fyrir greiðsluverkfallinu. Það skal þó ekki farið í grafgötur með að sá aðili sem í þessu tilfelli er verið að þrýsta á er ríkisvaldið því það er eini aðilinn sem er í aðstöðu til að fara í almennar aðgerðir og breyta lögum. Lánastofnanir hafa hinsvegar mikil áhrif innan stjórnkerfisins eins og við höfum orðið vör við.
• Hver er tilgangurinn með greiðsluverkfallinu? Tilgangurinn er að knýja ríkisvaldið og lánastofnanir að samningaborðinu til að semja um kröfur Hagsmunasamtaka heimilanna.
• Hverjar eru kröfur HH? Sjá kröfugerð um leiðréttingu verðtryggðra og gengistryggðra lána, kjara og réttarbætur vegna neytendalána á vefsíðu HH www.heimilin.is. Kröfur HH eru grunnurinn að kröfugerðinni en verkfallsstjórn hefur síðasta orðið með endanlega útfærslu kröfugerðarinnar.
  
• Hverjir eru þátttakendur í greiðsluverkfalli? Allir sem skulda lánastofnunum (ath. að greiðsluverkfall beinist ekki gegn öðrum atvinnurekstri).
• Geta þeir sem skulda ekki, stutt greiðsluverkfall? Já, í viðbót við andlegan stuðning er ein af mögulegum stuðningsaðgerðunum úttektir af bankareikningum.
• Er hægt að styðja greiðsluverkfall en standa samt í skilum á lánum? Já, með stuðningsaðgerðum eins og úttektum af bankareikningum, tilfærslu á launareikningum, draga greiðslur ofl. Þetta er nánar útlistað í aðgerðarlýsingum.

Ég hvet alla að taka þátt á einhvern hátt, þó svo að það sé ekki nema andlegan stuðning og bera út jákvæðan boðskap þessara aðgerða. Við megum ekki láta bugast!

Í tilkynningu frá samtökunum kemur fram að n.k 17. september verður opinn fundur í Iðnó og á 800bar á Selfossi.

Hér er tilkynningin:

"Kæru félagsmenn HH,
Um leið og við tilkynnum ykkur hér með um opinn fund í *Iðnó* um greiðsluverkfallið *17. sept. kl. 20:00* viljum við minna félagsmenn á að fylgjast með heimasíðu samtakanna www.heimilin.is Ýmislegt nýtt athyglisvert efni er á síðunni en hér neðar eru hlekkir á margt af því helsta.

Auk þess sem opinn fundur verður um greiðsluverkfallið í *Iðnó* verður einnig fundur á Selfossi á *800 Bar* á sama tíma. Ráðherrum (SJS og GM) hefur verið boðið á fundinn í Iðnó og alþingismönnum af Suðurlandi á fundinn á Selfossi.

Þess má geta að á fundinum í Iðnó verða meðal annarra Ólafur Arnarson og Björn Þorri Viktorsson í panel. Greiðsluverkfallsstjórnin mun sitja fyrir svörum og við vonum að ráðherrarnir mæti svo þeir geti svarað spurningum gesta (þeir hafa að svo stöddu ekki staðfest komu sína).

Greiðsluverkfallið okkar hefst svo 1. október og stendur til 15. október.
Spurt hefur verið hvort draga eigi greiðslur hvort sem um gjalddaga eða eindaga er að ræða og að sjálfsögðu á það við um bæði. Engar greiðslur af íbúðalánum og öðrum neyslulánum eru inntar af hendi þeirra sem taka þátt.
Einnig er mikilvægt að taka út inneignir af reikningum í ríkisbönkunum og á það við um alla sem vilja taka þátt hvort sem þeir eru með lán eða ekki. Við bendum á að stofna megi reikninga í öðrum bönkum (gott að gera fyrr en
seinna) eða leggja fé inn í bankahólf eða aðra örugga staði (fé í bankahólfum er ekki inn í veltu bankans). Sjá meira um þátttöku hér

http://www.heimilin.is/varnarthing/aegerdir-greidsluverkfall/467-greidsluverkfall-hvernig

Munið svo að hvetja vini og vandamenn til að *skrá sig í samtökin*. Það er tilvalið að nota Facebook og slíkar síður til að láta skoðanir sínar í ljós hvað þetta varðar.

Í september tók HH að sér að gera úttekt á greiðsluaðlögunar úrræðinu fyrir félagsmálaráðuneytið. Settur var saman rýnihópur fólks sem hefur nýtt sér þetta úrræði og eru niðurstöðurnar um margt athyglisverðar.

http://www.heimilin.is/varnarthing/about/workdocuments/kannanir-rannsoknir/64-nieurstoeeur/485-endurmat-a-greidsluadlogun

http://www.heimilin.is/varnarthing/about/workdocuments/kannanir-rannsoknir/64-nieurstoeeur/484-samantekt-rynihopi-greidsluadlogunar

Félagsmenn og aðrir eru duglegir að tjá skoðanir sínar í umsagnir við greinarnar á heimasíðunni. Þetta er mjög gott mál og við í stjórninni lesum þetta mikið til að sjá viðbrögð. Viljum hvetja alla til að segja sína skoðun en að sjálfsögðu að gæta hófs og nærgætni hvað varðar persónur og leikendur ef svo má að orði komast. Við fáum einnig mikið af pósti inn á [e-mail] en þá er um að ræða beinar spurningar eða persónulegar frásagnir sem ekki eiga alltaf heima á heimasíðunni (við fáum stundum leyfi hjá fólki til að birta frásagnir þess af viðskiptum sínum við lánastofnanir ofl.).

Þennan póst má einnig lesa hér:

https://docs.google.com/Doc?docid=0Aa4EtwF1fnKKZGRudzJkZ25fMzdkc3hmd3djNA&hl=en

f.h. Stjórnar HH
Bestu kveðjur,

Ólafur Garðarsson
"

 

 

 

 

Forseti ASÍ í stjórn félags á Tortola eyjum!

Þessi frétt á Visir.is batt endann á þvæluna. Það er spurning hvort nafnanefnd leyfi okkur að breyta nafninu á landinu okkar í Sikileyjar Norðursins.

Frétt af Visir.is segir; "

Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ, sat í stjórn fjárfestingarfélags í Lúxemborg sem var stofnað í gegnum tvö skúffufélög í skattaparadísinni Tortola. Það var aldrei nein starfsemi í félaginu segir Gylfi sem segist ekki hafa vitað að Tortola hafi blandast inn í stofnun félagsins.

Félagið Motivation Investment Holding var stofnað í Lúxemborg árið 2000 og sá Kaupþing í Lúxemborg um að stofna félagið. Það gerði bankinn í gegnum tvö félög sem skráð eru á eyjunni Tortola.

Félögin heita Waverton Group Limited og Starbrook International Limited og komu margoft við sögu þegar Kaupþing stofnaði félög í Lúxemborg. Félögin lögðu svo fram 2,5 milljón íslenskra króna í stofnfé á hinu nýja félagi Motivation Investment Holding.

Endurskoðandi félagsins var Rothley Company Limited sem er skráður til heimilis í Road Town á Tortola. Endurskoðunarfyrirtækið og stofnfélögin hafa sama pósthólf á Bresku Jómfrúareyjunum.

Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ, var einn af fimm skráðum stjórnarmönnum Motivation Investment Holding.

Í samtali við fréttastofu segir hann að þegar félagið hafi verið stofnað hafi hann gegnt stöðu framkvæmdastjóra eignarhaldsfélags Alþýðubankans.

Félagið starfaði á innlendum fjárfestingarmarkaði og átti m.a. hluti í Hugviti. Til hafi staðið að bjóða starfsmönnum þess upp á kaupréttarsamninga og hafi sú leið verið valin að stofna félag í Lúxemborg þar sem Hugvit var með starfsmenn víða um Evrópu.

Staðsetningin hafi verið valin til að gæta jafnræðis meðal starfsmanna. Gylfi segist ekki hafa haft vitneskju um að eyjan Tortola hefði blandast inn í stofnun félagsins.

Aldrei hafi verið nein starfsemi í félaginu en það var leyst upp í febrúar á síðasta ári."

 

Höfum við efni á að leiðrétta höfuðstól íbúðarlána?

Margir fræðingar og stjórnmálamenn hafa tjáð okkur að staðan á ríkissjóði og í efnahagskerfinu sé þannig að það sé ekki til í dæminu að við getum á nokkurn hátt leiðrétt höfuðstól fasteignalána vegna þess að við eigum ekki fjármagn til þess. Án þess að dæma sjálfan mig sem fræðing á því sviði sem leyfir sér að fullyrða slíkt langar mig að spyrja einfaldari spurningu sem lítur meira að almennri skynsemi.

Þegar 9.600.000 verðtryggt íbúðarlán hjá Landsbankanum (tekið 15. júlí 2007), breyttist á 26 mánuðum í 12.690.000 eða hækkaði um 3.690.000 eða að meðaltali kr. 150.000 á mánuði. Hvaðan komu þessir seðlar til Landsbankans? Hvaðan kom þessi upphæð til þeirra? Að sjálfsögðu skrifaði ég undir lánið vitandi að verðtryggingin gæti gert þetta, eða látið það bólgna svona.

Hinsvegar spyr ég hvort þessi 3.690.000 sé fjárhæð sem bankinn eigi einhliða rétt á að eignast, sérstaklega þegar forsendur á lánasamningum sem ég skrifaði undir er brostinn.

Þá spyr ég þessa fræðinga hversu áþreifanlegir fjárhæðin 3.690.000 kr hækkunin er hjá þeim? Hversu mikla seðla þarf Landsbankinn til þess að leiðrétta þennan höfuðstól? Hversu réttlátt er það fyrir bókhald bankanna að eignfæra þessa 3.690.000 kr. skuld sem sín eign í bókhaldinu?

Á meðan ég spyr á svona einfaldan hátt má ég ekki gleyma því að Landsbankinn fékk á sama tíma hjá mér seðlagreiðslu (þessa 26 mánuði) kr. 52.000 að meðaltali fyrir greiðslu á vöxtum og höfuðstól. Það gerir kr. 1.325.000 af mínum skattskyldu launum samalagt þess 26 mánuði.

Í samantekt sjáum við að Landsbandbankinn hefur á þessum tíma náð að gera mig ábyrgan fyrir upphaflegum höfuðstól að kr. 9.600.000 (með veði í húsi sem hefur lækkað um 28% á 26 mánuðum) náð að eignfæra aukalega kr.3.690.000 á þessu tímabili og fengið einnig greiðslu í seðlum upp á 1.325.000 (samtals 14.615.000).

Ef ég væri Landsbankamegin væri ég skoti ánægður með viðskiptin.

 Samtals hefur Landsbankinn (sem er ábyrgur fyrir Icesave klúðrinu) náð mér í þrældóm fyrir sig og að auki þarf ég að borga þeim fyrir að þræla fyrir þá og fæ í staðin að gista í húsinu mínu.

Þegar fræðingar og þingmenn segja mér síðan að Landsbankinn hafi ekki efni á að leiðrétta þessa fasteignskuld, spyr ég, hef ég efni á þeim aðstæðum sem ég er í?

Athugið að hér er um að ræða upphaflegt lán upp á 9.600.00 í fasteign sem var keypt fyrir kr.32.500.00. Þið getið rétt ímyndað ykkur ef lánið hefði verið hærra?

Réttlæti milli skuldara og lánveitanda er í þeirri stöðu á sá síðarnefndi heldur allri þjóðinni í þrældóm og þingmenn, einstaklingar sem við kusum til þess að gæta hagsmuna okkar mæta í þingsali og umræðuþætti og verja lánveitendur til hins ýtrasta. 

Hvað verða heimilin í landinu að gera til þess að fá réttlætið til þess að sigra óréttlætið?

Það er fyrir slíkan málstað sem www.heimilin eru að berjast fyrir. Mig  grunar að þú sem lest þetta sért ekki í ósvipuðum aðstæðum. Skráðu þig í dag, láttu í þér heyrast. www.heimilin.is

Voru fasteigna- og bílalán í erlendri mynt ólögleg frá byrjun?

Í dag kom inn póstur til Hagsmunasamtaka Heimilanna (HH) frá virtum fræðimanni um málefni sem HH hefur verið með í rannsókn í langan tíma og fengið fjölmarga lögfræðinga og aðra til að leggja mat á. Um er að ræða lögmæti lána frá íslensku lánveitendum í erlendri mynt. Mikilvægi þess að við fáum úr skorið um lögmæti þessara skulda er mjög mikilvægt áður en skilanefndir binda enda á samningarviðræður milli erlendra kröfuhafa og gömlu bankanna.

 Þessi grein sem hér birtist er sú sama og þú finnur á Heimasíðu okkar á www.heimilin.is og er hvatning til okkar allra til þess að leggja Hagsmunasamtökum heimilanna lið með því að gerast meðlimir en sú sjálfboðavinna sem þar á sér stað er frábær og er framlag Gunnars Tómassonar til þessa málefnis stórt skref.

p.s. Skrá sig í dag - www.heimilin.is

 ________________________________________________________________________

Gunnar Tómasson hagfræðingur og fyrrverandi starfsmaður AGS (IMF) til 25 ára sendi okkur(HH) þennan póst í dag (03.09.09). Helstu ráðamenn þjóðarinnar fengu afrit af póstinum.

"Ágæti formaður Hagsmunasamtaka heimilanna.
 
Í viðhengi er samantekt um ákvæði laga nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu varðandi gengistryggingu höfuðstóls lána í íslenzkum krónum.
 
Það er ótvírætt að slík gengistrygging brýtur gegn 13. gr. og 1. mgr. 14. gr. laganna, og varðar refsingu skv. 17. gr.
 
Skaði lántakenda af þessu broti lánastofnana veltur á hundruðum milljarða kr.
 
Frá þjóðhagslegu jafnt sem réttlætissjónarmiði ber því brýna nauðsyn til að fullt tillit sé tekið til skaðabótaskyldu viðkomandi lánastofnana áður en gengið er frá uppgjöri við erlenda og innlenda kröfuhafa gömlu bankanna.

Gunnar Tómasson

3. September 2009

 

Lög um vexti og verðtryggingu nr. 38/2001

 

1.  Lög um vexti og verðtryggingu nr. 38/2001 heimla íslenzkum lánastofnunum að „verðtryggja sparifé og lánsfé skv. 13. gr. sé grundvöllur verðtryggingarinnar vísitala neysluverðs sem Hagstofa Íslands reiknar samkvæmt lögum sem um vísitöluna gilda og birtir mánaðarlega í Lögbirtingablaði." (14. gr.)*

 

2.  Í athugasemdum með frumvarpi til laga um vexti og verðtryggingu nr. 38/2001 segir svo um ákvæði 13. og 14. gr. frumvarpsins:

    Í 1. mgr. er lagt til að heimildir til að binda skuldbindingar í íslenskum krónum við gengi erlendra gjaldmiðla verði felldar niður. Frá 1960 var almennt óheimilt að binda skuldbinding ar í íslenskum krónum við gengi erlendra gjaldmiðla. Þessi almenna regla var tekin upp í lög nr. 13/1979, um stjórn efnahagsmála o.fl. („Ólafslög"). Með breytingum á þeim árið 1989 var þó heimilað að gengisbinda skuldbindingar í íslenskum krónum með sérstökum gengis vísitölum, ECU og SDR, sem Seðlabankinn birti. Þessi breyting var liður í auknu frelsi í gjaldeyrismálum á sínum tíma. Gengisbinding á grundvelli þessara vísitalna hefur notið takmarkaðrar hylli.

    Samkvæmt 13. gr. og 1. mgr. 14. gr. frumvarpsins verður ekki heimilt að binda skuldbindingar í íslenskum krónum við dagsgengi erlendra gjaldmiðla. Er talið rétt að taka af allan vafa þar að lútandi. Talið er að samningar með viðmiðun við gengisvístölu á grundvelli ákvæðisins í vaxtalögum séu mjög fáir. Í bráðabirgðaákvæði IV er kveðið á um hvernig farið skuli með innstæður og samninga af þessu tagi sem þegar eru í gildi.

3.  Í septemberlok 2008 námu útistandandi gengistryggð útlán innlánsstofnana samtals 2.851.930 milljónum kr.  Þar af 1.439.015 mkr til fyrirtækja, 1.057.842 mkr. til eignarhaldsfélaga og 271.384 mkr. til heimila.

 

4.  Höfuðstóll umræddra lánasamninga er skilgreindur í íslenzkum krónum, og er því gengistrygging/binding þeirra við „dagsgengi erlendra gjaldmiðla" skýrt brot á 13. gr. og 1. mgr. 14 gr. laga nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu.

 

5.  Með gengistryggingu höfuðstóls í íslenzkum krónum hafa lánveitendur í raun velt eigin gengisáhættu yfir á viðskiptavini án heimilda í lögum, þótt eðli málsins samkvæmt sé ekki hægt að tengja einstök útlán á eignahlið efnahagsreiknings lánastofnana við einstaka liði á skuldahliðinni, hvort sem eru innlán í íslenzkum krónum eða erlendar lántökur lánveitenda.

 

6.  Viðurlög við brotum á VI. kafla laga nr. 38/2001 (gr. 13-16) eru skilgreind í VII. kafla sem hér segir:

 

VII. kafli. Viðurlög og málsmeðferð.
17. gr. Brot á VI. kafla laga þessara varða sektum nema þyngri refsing liggi við broti samkvæmt öðrum lögum.
18. gr. Ef samningur um vexti eða annað endurgjald fyrir lánveitingu eða umlíðun skuldar eða dráttarvexti telst ógildur og hafi endurgjald verið greitt ber kröfuhafa að endurgreiða skuldara þá fjárhæð sem hann hefur þannig ranglega af honum haft. Við ákvörðun endurgreiðslu skal miða við vexti skv. 4. gr., eftir því sem við getur átt.

 
Virðingarfyllst,
 
Gunnar Tómasson, hagfræðingur"

 

Hefur þú heyrt um Hagsmunarsamtök Heimilanna?

Eins og þú hefur væntanlega tekið eftir hafa baráttumál þessara samtaka loksins fengið hljómgrunn hjá aðilum sem hingað til hafa hingað til hunsað þau. Þá er að líða að þeim tíma að tugþúsundir heimila geta með naumindum náð endum saman og stór hluti komin á barm gjaldþrots.

Gerum okkur grein fyrir að ef íbúðarverð væri ekki inn í vísitölu væri verðbólgan yfir 30%.

Kaupmáttur hefur hrunið þar sem langflestir hafa tekið á sig tekjuskerðingu til að hjálpa sínum atvinnurekundum, til að létta undan þeirra fastakostnaði.

Fjögur rakvélablöð í Lyfju kosta kr. 4008. Sjampóbrúsi á kr. 600 og bensínlítrinn að skríða í 200 kr.

Á meðan við hjálpum okkar atvinnurekundum að ná endum saman hefur á sama tíma allur fastakostnaður heimilanna ROKIÐ upp og er rétt að byrja. Tekjur heimilanna er á sama tíma á hraðleið niður, svo ekki sé minnst á þær fjölskyldur sem þurfa að upplifa atvinnuleysi.

Leggðu Hagsmunasamtöku Heimilanna lið einfaldlega með því skrá þig, það kostar ekki krónu.

Með samstöðu getum við ná fram réttlæti fyrir öll heimili í landinu. Kíktu á www.heimilin.is og skráðu þig.

 

AGS setja reglurnar...þeir ráða ferðinni!

Orðið af götunni segir að talsmenn AGS á Íslandi séu með fingur í fjölmörgum málum, mikið meira en við almenningur fáum að vita. Mikið óskaplega væri gaman að fá að vita hvaða stefnu þeir hafa gagnvart skuldsettum heimilunum í landinu.

Þannig eru málin að stjórnvöld og bankannir voru komnir á þá braut að kynna aðgerðir sem mundi færa eilítið ljós í enda ganganna gangvart verðtryggðum og gengistryggðum íbúðarlánum heimilanna í landinu.

Þá gerðist eitthvað sem bæði stjórnvöld og bankannir hafa ekki viljað tjá sig um. Eina skýringin er afskipti AGS fyrir hönd erlendra kröfuhafa í ferlinu. Eftirfarandi er greinagerð skrifuð af ÓTRÚLEGA duglegu og samviskusömum einstaklingum sem stunda óeigingjarnt starf fyrir almenning í landinu sem er stjórn Hagsmunasamtaka Heimilanna. Ég hvet þig til þess að gefa þér tíma til að lesa þessa greinagerð, þá sérstaklega þá sem eru í viðskiptum við Kaupthing með sín íbúðarlán.

p.s Skráðu þig í samtökin, það kostar ekkert...www.heimilin.is

VIÐ VERÐUM AÐ STANDA SAMAN!!!!!!!!!

 ___________________________________________________________________________

Greinagerð Hagsmunasamtaka Heimilanna

 

Ígildi skuldaviðurkenningar
Nýja Kaupþing hefur ákveðið að bjóða upp á úrræði fyrir heimili í greiðsluerfiðleikum sem kallast skuldaaðlögun. Hagsmunasamtök heimilanna telja að skuldaaðlögun Nýja Kaupþings sé flókin fjármálaafurð. Ljóst þykir að meginmarkmið úrræðisins sé að tryggja greiðsluvilja lántakenda og þar með rekstrargrundvöll bankans. Jafnvel virðist sem markmiðið sé einnig að fría stjórnvöld frá þeirri ábyrgð að tefla fram raunverulegum og sanngjörnum kerfisbundnum lausnum fyrir heimilin í landinu. Þannig skapi tilvist þessa úrræðis ákveðna friðþægingu fyrir stjórnvöld. Skuldaaðlögun Nýja Kaupþings virðist til þess fallin að fá fólk til að viðurkenna skuld sem það stofnaði ekki til, þ.e.a.s. stökkbreyttan höfuðstól gengis- og verðtryggðra lána sem hefur rokið upp úr öllu valdi á brostnum, ef ekki ólögmætum, forsendum. Samtökin líta svo á að þar sé um eignaupptöku að ræða sem stjórnvöldum beri að leiðrétta.

Misjafnar viðtökur og hagur bankans í fyrirrúmi
Vegna þess hvernig úrræðið virkar telja samtökin líklegt að úrræðinu verði misjafnlega tekið. Þó það kunni að gagnast sumum virðist það óréttlátt gagnvart öðrum. Eins og dæmin hér að neðan gefa til kynna gagnast úrræðið einna helst þeim heimilum sem tóku verðtryggð lán og lögðu fram hlutfallslega lítið eigið fé til kaupanna, þ.e.a.s. ef þau uppfylla skilyrðin til að nýta sér úrræðið á annað borð. Þegar kemur að þeim heimilum sem voru með hærra eiginfjár hlutfall í viðskiptunum snýst dæmið hins vegar við.

Með hliðsjón af gengi íslensku krónunnar ber að vekja sérstaka athygli á því að úrræðið gerir ráð fyrir að gengistryggðum lánum verði breytt í krónulán miðað við gengi dagsins. Slíkur gjörningur yrði til verulegra hagsbóta fyrir bankann þar sem höfuðstóll gengistryggðra lána hefur hækkað mjög frá lántöku og í sumum tilfellum allt að þrefaldast. Með þessu móti yrði gengistapið fest inni fyrir heimili sem tóku gengistryggð lán þegar krónan var mun sterkari.

Til að útskýra hvernig úrræðið virkar er gott að taka dæmi. Berum saman tvö heimili með ólíka eiginfjárstöðu við lántöku. Bæði heimili tóku 16 mkr. gengistryggt lán á miðju ári 2007. Heimili A átti 24 mkr. í fasteign sem metin var á 40 mkr., eiginfjárhlutfall var 60%. Heimili B átti hins vegar 4 mkr. í fasteign sem metin var á 20 mkr., var með 20% eiginfjárhlutfall við lántöku. Bæði heimili tóku lán til 25 ára og gerðu ráð fyrir að greiða um 110 þúsund krónur í mánaðarlegar afborganir, sjá töflu 1.

Tafla 1:

 

Staðan – í Apríl 2007 – gengistryggt lán	Heimili A	Heimili B
Markaðsverð íbúðar v. lántöku	40.000.000	20.000.000
Lán í erlendri mynt (JPY+CHF)	16.000.000	16.000.000
Eigið fé við lántöku	24.000.000	4.000.000
Eiginfjárhlutfall	60%	20%
Mánaðarlegar afborganir (m.v. 25 ára lán)	110.000	110.000

Eins og sjá má í töflu 2 hefur skuldabyrði aukist um 140% frá lántökudegi og eru mánaðarlegar afborganir nú rúmar 260 þúsund krónur. Eiginfjárhlutfall heimilis B er orðið neikvætt upp á 133% en heimili A er með neikvætt eigið fé upp á 17%. Því má gera ráð fyrir að meðhöndlun þessara tveggja heimila í skuldaaðlögun verði ólík, sjá töflu 3.

Tafla 2:

Staðan - júlí 2009 - gengistryggt lán	Heimili A	Heimili B
Markaðsverð íbúðar (20% verðfall)	32.000.000	16.000.000
Lán í erlendri mynt (JPY+CHF)	37.350.000	37.350.000
Eigið fé í júlílok 2009	-5.350.000	-21.350.000
Eiginfjárhlutfall	-17%	-133%
Mánaðarlegar afborganir (m.v. 25 ára lán)	264.563	264.563

Tafla 3:

Eftir skuldaaðlögun Nýja Kaupþings – gengistryggt lán	Heimili A	Heimili B
Lán stillt í 80% af markaðsvirði eignar	25.600.000	12.800.000
Verðbóta- og vaxtalaust biðlán til þriggja ára	11.750.000	24.550.000
Mánaðarlegar afborganir næstu 3 árin (m.v. 40 ára lán)	150.701	75.350
Eigið fé	-5.350.000	-21.350.000
Tapað fjármagn	24.000.000	4.000.000

Forsendur útreikninga:
Lánstími: 25 ár og breytist í 40 ár við skuldaaðlögun
Vextir: 4,5%
Greidd niður 1 mkr. frá lántökudegi

Miðað við ofangreindar forsendur má sjá að bæði heimili sem voru með gengistryggð lán hafa tapað öllu því fé sem þau lögðu til í upphafi. Heimili A hefur tapað 24 mkr. en heimili B hefur tapað 4 mkr. Eftir skuldaaðlögun eru tæpar 12 mkr. (um 32% af heildarskuldinni) færðar á verðbóta- og vaxtalaust biðlán hjá heimili A, en hjá heimili B er hins vegar um að ræða rúmar 24 mkr. (um 66% af heildarskuldinni). Afborganir hjá heimili B lækka niður í um 75 þúsund krónur á mánuði við þessa meðhöndlun og þar með talið lengingu á láninu úr 25 árum í 40 ár. Afborganir heimilis A lækka hins vegar niður í um 150 þúsund krónur á mánuði. Afborganir beggja heimila voru um 110 þúsund krónur á mánuði við lántöku.

Spyrja má hvort þessi tvö heimili sitji við sama borð þegar kemur að Skuldaaðlögun Nýja Kaupþings. Eins má velta fyrir sér hvort það sér réttlátt að ákvarðanir um úrlausnir til handa fólki byggist á markaðsvirði eigna en ekki einhverju öðru, t.d. þeim breytingum sem orðið hafa á lánunum sjálfum, þ.e. höfuðstóli og afborgunum.

Þegar sama dæmi er sett upp á grundvelli verðtryggðra lána kemur í ljós að skuld heimilis A er ekki orðin hærri en markaðsvirði eignarinnar og á heimili A því ekki kost á að nýta sér úrræðið. Hins vegar er heimili B komið með neikvæða eiginfjárstöðu og getur nýtt sér úrræðið. Ljóst er því að úrræðið gagnast einna helst þessum hópi, það er heimilum sem tóku verðtryggð lán og lögðu fram hlutfallslega lítið eigið fé til kaupanna.

Tafla 4:

Staðan - apríl 2007 – verðtryggt lán	Heimili A	Heimili B
Markaðsverð íbúðar v. lántöku	40.000.000	20.000.000
Verðtryggt lán	16.000.000	16.000.000
Eigið fé við lántöku	24.000.000	4.000.000
Eiginfjárhlutfall	60%	20%
Mánaðarlegar afborganir (m.v. 25 ár og 7,5% vexti)	119.042	119.042

Tafla 5:

Staðan - júlí 2009 – verðtryggt lán	Heimili A	Heimili B
Markaðsverð íbúðar (20% verðfall)	32.000.000	16.000.000
Verðtryggt lán (m.v. 18% verðbólgu)	21.863.000	21.863.000
Eigið fé í júlílok 2009	10.137.000	-5.863.000
Eiginfjárhlutfall	32%	-37%
Mánaðarlegar afborganir (m.v. 25 ára lán)	167.890	167.890

Tafla 6:

 

Eftir skuldaaðlögun Nýja Kaupþings – verðtryggt lán	Heimili A	Heimili B
Lán stillt í 80% af markaðsvirði eignar (ekki í boði f. A)	21.863.000	12.800.000
Verðbóta- og vaxtalaust biðlán til þriggja ára	0	9.063.000
Mánaðarlegar afborganir (m.v. 25 ára lán f. A / 40 ára lán f. B)	167.890	84.842
Eigið fé	10.137.000	-5.863.000
Tapað fjármagn	13.863.000	4.000.000

Forsendur útreikninga:
Lánstími: 25 ár
Vextir: 7,5%
Greidd niður 1 mkr. frá lántökudegi
Lánstími eftir skuldaaðlögun: 40 ár
Verðbólga: 18% (skv. vísitölu Hagstofunnar f. 2008)

Óboðleg óvissa um meðhöndlun biðlánsins; ávísun á afskrift eða lengra reipi?
Miðað við þær upplýsingar sem liggja fyrir væri óvarlegt að ætla annað en að bankinn fari fram á fulla endurgreiðslu af biðláninu að þremur árum liðnum þegar endurskoðun stendur til. Að því gefnu komast samtökin ekki hjá því að velta fyrir sér hvort úrræðið sé til þess hugsað að hvetja fólk til samninga í krafti lægri greiðslubyrði til skamms tíma. Á hvaða forsendum hyggst bankinn nálgast málið þá? Verður eitt látið yfir alla ganga eða munu ákvarðanir verða teknar á öðrum grundvelli? Nú þegar allt stefnir í að erlendir kröfuhafar muni eignast bankann er full ástæða til að huga að því hvort umrætt ferli verði gagnsætt. Það er mat samtakanna að sú óvissa sem biðlánin skapa sé afar óheppileg og almenningi vart boðleg.

Þann 19. júní, sl. gaf fjármálaráðuneytið út reglugerð um skilyrði þess að eftirgjöf skulda manna utan atvinnurekstrar teljist ekki til tekna o.fl. nr. 534/2009. Á grundvelli reglugerðarinnar er mögulegt að afskrifa skuldir einstaklinga án þessa viðkomandi verði krafinn um skatt af afskriftinni. Skv. frétt á mbl.is þann 14. júlí sl. segist félags- og tryggingamálaráðherra „vona að bankarnir fari innan tíðar að geta heimilað eftirgjöf skulda.“ Viðskiptaráðherra tók í sama streng þann 16. júlí sl. að því er segir í frétt á visir.is: „Viðskiptaráðherra segist ekki ósáttur við ummæli bankastjóra ríkisbankanna um mögulegar afskriftir af lánum verst settu heimilanna. Hann segir þetta góðan möguleika í ljósi þess að ekki þarf að borga skatta af niðurfellingunni.“

Á fundi Hagsmunasamtaka heimilanna þann 24. júní sl. með stjórnendum Nýja Kaupþings var úrræðið sem hér er til umfjöllunar kynnt samtökunum. Eftir fundinn var það skilningur fulltrúa HH að úrræðið gerði ráð fyrir afskriftum en nú hefur annað komið á daginn. Það vekur sérstaka athygli m.a. í ljósi þeirra ummæla sem ráðherrar hafa nýlega látið falla. Hvað gerðist í millitíðinni? Samtökin líta svo á að það sé annarra að svara því en telja að ummæli Hermanns Björnssonar, talsmanns Nýja Kaupþings, í viðtali við morgunútvarp Rásar 2 þann 28. júlí sl. varpi nokkru ljósi á máilið. Þar kom fram að það væri hvorki vilji stjórnvalda né Alþjóðagjaldeyrissjóðsins að fara í almennar afskriftir, að bankanum væri það ekki heimilt.

Hagsmunasamtök heimilanna furða sig á þeirri þumalskrúfu sem Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn virðist hafa á efnahagslífi þjóðarinnar. Það er sama hvert litið er, AGS virðist vilja koma í veg fyrir endurreisn efnahagslífsins og tryggir kröfur erlendra kröfuhafa eins og kostur er. Samtökin geta ekki annað en velt því fyrir sér hverjir séu ráðamenn þessa lands og hvort ákvarðanir séu teknar af lýðræðislegum stjórnvöldum eða hvort Ísland sé hluti af einveldi sem AGS fer fyrir?

Nýtist ákveðnum hópi og friðþæging fyrir stjórnvöld
Hagsmunasamtök heimilanna telja að þessi úrræði Nýja Kaupþings nýtist fyrst og fremst þeim sem tóku verðtryggð lán með háu upphaflegu lánshlutfalli (70-100%). Fyrir þá er úrræðið ásættanleg skammtímalausn uns í ljós kemur hvað gerist með biðlánin eftir 3 ár.

Almennt má gera ráð fyrir að í þeim hópi lántakenda sem áttu hlutfallslega lítið eigið fé til íbúðakaupa finnist margir yngri lántakendur sem jafnvel voru að festa kaup á sinni fyrstu eign, nýkomnir á vinnumarkað. Á hinn bóginn má gera ráð fyrir að fjölskyldur sem áttu meira eigið fé hafi verið búnar að vinna fyrir því á lengri tíma þar sem fyrirvinnur þeirra heimila hafi verið lengur á vinnumarkaði en fyrstu kaupendur. Tap þeirra (heimili A) vegna hruns efnahagskerfisins er því í raun mun meira en fyrstu kaupenda (heimili B).

Eins og hér hefur verið rakið nýtist úrræðið einna helst ákveðnum hópi. Því má spyrja hvaða úrræði verða í boði fyrir aðra hópa? Ef skuldaaðlögun Nýja Kaupþings er ætluð til að skapa friðþægingu fyrir stjórnvöld gagnvart kröfunni um leiðréttingu á lánum heimilanna er að lokum mikilvægt að taka fram að úrræðið felur hvorki í sér leiðréttingu né afskrift, og skapar jafnvel óásættanlegt ójafnræði meðal lántakenda.

31. júlí 2009
Stjórn Hagsmunasamtaka heimilanna

 

Andskt..bloggarar....þið eruð andsk.....

....nú um helgina rölti að mér eigandi ónefnds fyrirtækis í Reykjavík og hellti yfir mig skammyrðum yfir því að tjá mig hér á bloggheimi um málefni sem kæmu mér alls ekki við. Það er nefnilega þannig að blogg heimur er nánast matröð margra sem eru veikir fyrir því að sannleikurinn fyrir gjörðum þeirra komi fyrir sjónir almennings. Nýjasta útspil netheimsins með upplýsingar frá WikiLeaks um aðgengi fárra auðmanna að sjóðum bankans er það nýjasta (þó svo að það sé nú ekki besta dæmið).

_____________________________________________________________________________________

Höfuðstóll verðtryggðra íbúðarlána hafa stökkbreyst hjá okkur öllum og íbúðarlán í erlendri mynt hefur einnig stökkbreyst að undanförnu eða frá því að þessir fáu einstaklingar innan bankakerfisins náðu að moka krónum úr landi og þar með veikja íslensku krónuna. Það hefur  verið baráttumál Hagsmunasamtaka Heimilanna að láta þessa stökkbreytingu ganga til baka og leyfa höfustól að leiðréttast, ekki fella niður skuldir heldur leiðréttast.

Það er ekki hægt og heyrst hefur að talsmenn AGS séu að beita sér á móti því að slík leiðrétting fari fram og eru að gæta hagsmuna erlendra kröfuhafa á bankanna. En hinsvegar virðist lítið mál að leiðrétta skuldir fyrirtækja sem eru tæknilega gjaldþrota eða annarra skuldara sem skulda nógu mikið.

Þessar trúnaðarupplýsingar Kaupthings sem ekki máttu líta dagsins ljós sína enn og aftur fram á geðveikina sem var í gangi og almenningur skal taka skellinn að einhverju alvöru í formi skertra tekna, auknu skattbyrgða og veiking kaupmáttar. Því  til viðbótar er sami banki, Kaupthing banki að bjóða upp á lausn fyrir illa setta skuldara sem er í einu orði til SKAMMAR. Á næstu dögum mun HH setja fram greinagerð um hið sanna í þessum "lausnum" og sína fram á dónaskapinn sem fellst í "þessum lausnum".

Enn og aftur sannast að við, fólkið í landinu, bloggarar, alvöru rannsóknar blaðamenn mega ekki láta deigan síga og láta í okkur heyra annars verður haldið áfram að vaða yfir okkur á drullugum skónum.

Ég er vanur að borga mína skatta að fullu...og kemst ekki upp með neitt annað

En vegna þess að ég varð smá forvitinn langaði mig til að sjá svona til gamans að sjá uppgefnar tekjur einstaklinga á http://www.visir.is/. Sumar tekjutölur eru furðulegar, aðrar stórfurðulegar og hinar einfaldlega sorglegar. Nú er bara að flokka, hver er í hvaða flokki. 

Kannski ekki til eftirbreytni að hnýsast svona, en fyrst að Vísir.is býður upp á slíkt gefur maður eftir.

Hannes Smárason, fyrrv. forstjóri FL Group
Mánaðartekjur á árinu 2008: 352.000

Lilja Pálmadóttir, athafnakona
Mánaðartekjur á árinu 2008: 0

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, formaður Framsóknar

Mánaðartekjur á árinu 2008: 32.846

 

Sigríður Elín Sigfúsdóttir, fyrrv. bankastjóri LÍ

Mánaðartekjur á árinu 2008: 12.040.382

 

Sigurður Sigurgeirsson, athafnamaður

Mánaðartekjur á árinu 2008: 0

 

Steingrímur Wernersson, athafnamaður

Mánaðartekjur á árinu 2008: 1.344.000

 

 

Svavar Gestsson, formaður Icesave-samninganefndar

Mánaðartekjur á árinu 2008: 1.075.040

 

 Sverrir Ólafsson (Stormsker), tónlistarmaður

Mánaðartekjur á árinu 2008: 28.999

 

Sævar Karl Ólason, fyrrv. verslunareigandi

Mánaðartekjur á árinu 2008: 45.117

 

Geir Sveinsson, athafnamaður

Mánaðartekjur á árinu 2008: 113.315

 

Gísli Gíslason, lögmaður

Mánaðartekjur á árinu 2008: 51.700

 

Gísli Marteinn Baldursson, borgarfulltrúi

Mánaðartekjur á árinu 2008: 683.558

 

Gísli Steinar Gíslason, athafnamaður

Mánaðartekjur á árinu 2008: 436.645

 

Gísli Tryggvason, talsmaður neytenda

Mánaðartekjur á árinu 2008: 853.214

 

Guðmundur Bjarnason, forstjóri Íbúðalánasjóðs

Mánaðartekjur á árinu 2008: 1.988.144

 

Guðmundur Hauksson, fyrrverandi forstjóri SPRON

Mánaðartekjur á árinu 2008: 5.511.481

 

Gunnar I. Birgisson, fráf. bæjarstjóri Kópavogs

Mánaðartekjur á árinu 2008: 1.559.133

 

Gunnar Páll Pálsson, fyrrv. stjórnarm. í Kaupþingi

Mánaðartekjur á árinu 2008: 1.647.871

 

Gunnar Smári Egilsson, fjölmiðlamaður

Mánaðartekjur á árinu 2008: 34.402

 

Gunnþórunn Jónsdóttir, athafnakona

Mánaðartekjur á árinu 2008: 293.472

 

Gylfi Sigfússon, forstjóri Eimskips

Mánaðartekjur á árinu 2008: 1.660.352

 

Jafet Ólafsson, forstjóri Vigurs

Mánaðartekjur á árinu 2008: 128.000

 

Jóhann Helgason, tónlistarmaður

Mánaðartekjur á árinu 2008: 71.424

 

Jóhann R. Benediktsson, fyrrv. lögreglustjóri

Mánaðartekjur á árinu 2008: 1.677.577

 

Jón Axel Ólafsson, athafnamaður

Mánaðartekjur á árinu 2008: 120.000

 

Jón Kristjánsson, fyrrv. stjórnarformaður Byrs

Mánaðartekjur á árinu 2008: 2.405.472

 

Jón Trausti Lúthersson, athafnamaður

Mánaðartekjur á árinu 2008: 69.806

 

Ingunn G. Wernersdóttir, athafnakona
Mánaðartekjur á árinu 2008: 0

Ingvi Hrafn Jónsson, sjónvarpsstjóri ÍNN
Mánaðartekjur á árinu 2008: 166.667

Viggó V. Sigurðsson, handknattleiksþjálfari
Mánaðartekjur á árinu 2008: 106.450

Eggert Magnússon, fyrr. stj.form. West Ham
Mánaðartekjur á árinu 2008: 28.800

Egill Ólafsson, söngvari
Mánaðartekjur á árinu 2008: 183.668

Eiríkur Sigurðsson, athafnamaður
Mánaðartekjur á árinu 2008: 52.192

Ólafur Ólafsson, athafnamaður
Mánaðartekjur á árinu 2008: 2.855.930

Davíð Oddsson, fyrrv. Seðlabankastjóri
Mánaðartekjur á árinu 2008: 1.986.914

Davíð Pitt, arkitekt

Mánaðartekjur á árinu 2008: 112.000

Pétur Guðmundsson, forstjóri Eyktar
Mánaðartekjur á árinu 2008: 88.737

Arnar Gunnlaugsson, athafnamaður og þjálfari
Mánaðartekjur á árinu 2008: 148.932

Þorsteinn Kragh, athafnamaður

Mánaðartekjur á árinu 2008: 172.500

 

 

 

 

 

Það sem við fáum úthlutað verðum við að nýta vel. Ekki klúðra þessu,

"Guð gaf mér eyra svo nú má ég heyra.. Guð gaf mér auga svo nú má ég sjá. Guð gaf mér hönd svo ég gjört geti meira, Guð gaf mér fætur sem nú stend ég á. Guð gaf mér höfuð sem hugsar og dreymir, hátt sem að lyftist að vísdómsins lynd. Guð gaf mér hjarta, já hjarta sem geymir, hruna og geislandi frelsarans mynd."  

Hvað myndi Jesú gera í ICEASAVE?

 Kunningi sem fór þá braut í lífinu að tileinka sér hið daglega líf í ameríkunni kom á óvart með skrifum sínum um ICEASAVe á www.visir.is í dag. Dr. Daði Guðmundsson ritar eftirfarandi:

 "Hvað myndi Jesús gera? Þegar Ameríkanar þurfa að taka erfiðar ákvarðanir spyrja þeir sig oft þessarar spurningar í gamni eða alvöru. Jesús hafði nefnilega einstakt lag á að slá vopnin úr höndum mótherja sinna með viskunni einni saman. Í sérstöku uppáhaldi hjá mér er hin fræga setning: „Sá yðar sem syndlaus er kasti fyrsta steininum."

Varðandi „Icesave" og Jesú hef ég á tilfinningunni að Jesús myndi gangast í ábyrgð fyrir skuldum sem hægt væri að rekja til hans, til dæmis ef Júdas hefði stolist til að selja loforð um fjármálakraftaverk. En ég held að Jesús myndi líka taka af allan vafa um að sama ábyrgð ætti við kröfuhafana í framtíðinni ef þeir myndu slysast í sambærilega stöðu.

Með þetta að leiðarljósi vil ég benda á að Ísland hafi hugsanlega eitt tromp á hendi sem er ekki hótun heldur óhrekjanleg viska sem Bretland, Holland og Evrópa í heild verður að ganga að. Ísland á að leggja fram þá óhrekjanlegu kröfu að núverandi „Icesave" samningur fari í fullt gildi um leið og Bretland, Holland og í rauninni öll ríki Evrópusambandsins staðfesti að þeirra ríkisstjórnir séu einnig að fullu ábyrgar fyrir öllum innistæðutryggingum sem eiga rætur að rekja til þeirra lands burtséð frá kerfishruni.

Ég hef á tilfinningunni að þetta gæti fengið þá til að hugsa sig um. Að það sé hafið yfir allan vafa að til dæmis Bretland sé í ábyrgð fyrir öllum innistæðutryggingum sem eiga rætur að rekja til Bretlands, jafnvel í kerfishruni, getur haft talsverð áhrif á lánshæfismat þeirra. Heildarkostnaðurinn við lækkun lánshæfismatsins getur þá dregið verulega úr ávinningi þess að knýja okkur til að fallast á núverandi samning.

Ef þeir samþykkja þetta erum við að minnsta kosti búin að setja okkur í hlutverk leiðandi afls um hinar nýju reglur fjármálaheimsins sem alltaf er verið að tala um að koma á en langt virðist vera í að verði að raunveruleika. Það hlutverk er betra en hlutverk hins volandi vandræðagemlings sem var knúinn til að taka ábyrgð.

Eflaust geta mér fróðari menn fundið vankanta á þessu, en mér fyndist það súrt ef að reglurnar um innistæðuábyrgð þjóða fá að standa óbreyttar eftir að Ísland var knúið til að gera meira en reglurnar virðast benda á. Fjölmennari þjóðir í sömu stöðu og við gætu líklega knúið fram betri „Icesave" samning en við getum, ef reglurnar standa óbreyttar. Við skulum að minnsta kosti reyna að koma í veg fyrir það.
Höfundur er verkfræðingur og frumkvöðull