Frétt frá 06.des 2007 - Menn í eiturpilluleik, að gíra sig upp fyrir veðköll. Flagga síðan "Price to the Book" með framvikum samningum og gengistapi. :-)

Vísir, 06. des. 2007 13:13

Hvað eru þessir menn að tala um?

Björgóflur Thor og Friðrik Jóhannsson tala viðskiptamál.

Breki Logason skrifar:

Orðabók viðskiptalífsins. Nú þegar umræðan um viðskiptalífið er í hámarki er ekki úr vegi að fara yfir tungumálið sem "þessir menn" tala. Alveg nákvæmlega eins menn mæta í fjölmiðla og tala alveg nákvæmlega sama tungumálið sem enginn skilur, nema þessir menn sem eru alveg nákvæmlega eins.

Fyrir þá sem ekkert skilja er ástandið yfirleitt útskýrt eitthvað á þá leið að partýið sé að verða búið. Vísir tók saman nokkur hugtök úr viðskiptalífinu og reyndi að koma þeim yfir á mannamál, með misjöfnum árangri þó.

Úrvalsvísitala
Nefnist ICEX-15 í bransanum eða úrvalsvísitala aðallista. Talan 15 merkir að hún er sett saman úr 15 félögum. Hún hækkar síðan og lækkar eftir því hvernig verð hluta í þessum 15 félögum þróast. Félögin sem mynda úrvalsvísitöluna eru ákveðin tvisvar á ári í 6 mánuði í senn.

Kauphöllin
Er staður þar sem viðskipti með verðbréf fara fram. Kauphöll Íslands er í eigu banka, lífeyrissjóða og félaga sem þar eru skráð. Þú þarft sérstak leyfi til þess að kaupa og selja í kauphöllinni. Þar koma svokallaðir verðbréfamiðlarar til sögunnar en þeir hafa slík leyfi.

Veðköll (e. Margin call)
Ef þú kaupir hlutabréf fyrir t.d 10 milljónir og átt 3 milljónir en tekur lán út á bréfin fyrir 7 milljónir. Ef bréfin síðan lækka undir eitthvað ákveðið mark sem bankinn setur þá kemur það sem kallað er veðkall. Þú verður þá annaðhvort að koma með meiri pening sem tryggingu eða þá að bankinn tekur bréfin og byrjar að selja þau.

"Að gíra sig upp"
Það er þegar menn taka lán út á hlutabréfin og skuldsetja sig þannig. Þetta hefur verið í lagi síðustu 3-4 ár og menn hafa gírað sig jafnóðum eins mikið og þeir mega. Þetta hefur borgað sig hingað til og menn hafa verið að moka inn á þessu. Á endanum getur þú hinsvegar misst allt á mjög skömmum tíma.

Eigið fé
Er einnig nefnt eignarfjárhlutfall á fagmáli. Því er ætlað að sýna fjárhagslegan styrk fyrirtækisins og er hlutfall eigin fjár af heildarfjármagni fyrirtækis. Eigið fé er því í raun eignir félagsins.

Milljarður
Það eru fáir sem nota þessa mælieiningu um peningastöðu sína. Milljarður er í raun þúsund milljónir. Ein milljón er skrifað svona 1.000.000 og í samanburði má geta þess að þúsund kall er skrifað svona 1.000. Milljarður er því skrifaður eitthvað á þessa leið 1.000.000.000.

Hluthafar
Eru eigendur hlutafélaga. Hlutfélag er er félag sem er sjálft ábyrgt fyrir skuldbindingum sínum og eigendur þess bera takmarkaða ábyrgð.

Price to book
Það er markaðsvirði félagsins deilt með eigið fé félagsins. Þú ert í raun að kaupa peninga fyrir peninga og talað er um að þetta megi ekki vera mikið fyrir ofan einn hjá fjárfestingarfélögum. Hjá FL Group var þetta t.d komið eitthvað í kringum 1,6 sem þýðir að það var 60% álagning á eigið fé hjá félaginu. Þeir voru því að kaupa hverja milljón fyrir 1.600.000.

Að flagga
Hlutir í félögum á markaði skipta oft hratt um hendur. Við hver viðskipti breytist eignarhald á viðkomandi félagi og við stærri viðskipti getur eignarhald eða atkvæðisréttur breyst svo mikið að skylt sé að tilkynna um það til Kauphallarinnar og hlutafélagsins sem um ræðir. Slík tilkynning er nefnd flöggun. Ákveðin mörk hafa verið dregin í þessu sambandi og ber að flagga þegar eignarhlutur eða atkvæðisréttur fer yfir hvert þeirra. Mörkin liggja við 5%, 10%, 20%, 33,33%, 50% og 66,75% hlut. Flaggað er þegar heildareignir viðkomandi fer upp eða niður fyrir framangreind mörk.

Hlutafjárútboð
Þegar fyrirtæki er skráð á markað í fyrsta sinn er fenginn einhver óháður aðili til þess að meta virði fyrirtækisins og þannig ákveður hann útboðsgengi sem er söluverð nýju hlutanna til fjárfesta. Að því loknu er ákveðið hvert gengi hlutanna í félaginu er í viðskiptum á markaði.

Framvirkir samningar
Oft er talað um framvirka samninga í samhengi við hlutabréf. Slíkur samningur er afleiðsamningur sem byggir á einhverjum undirliggjandi þáttum á borð við gengi hlutabréfa, þróun gengis á tiltekinni mynt o.fl.

Gengistap
Þegar rætt er um gengi félags á markaði er átt við það verð sem bréf þess hafa gengið kaupum og sölum á. Alltaf er miðað við það verð sem síðustu viðskipti voru með bréfin. Gengistap er því þegar menn selja bréfin á lægra verði en þeir keyptu þau á.

Yfirtökuskylda
Samkvæmt lögum myndast yfirtökuskylda þegar hluthafi í samráði eða samstarfi við aðra ráð yfir 40% eignarhluta eða meira. Yfirtökunefnd tekur afstöðu til þess hvort slík skylda hafi myndast eða ekki. Sé skyldan til staðar ber þeim hluthöfum sem eiga 40% eða meira að kaupa út þá hluthafa sem fyrir eru í félaginu.

Stimpilgjald
Þegar gefin eru út verðbréf á íslandi þarf að greiða tiltekið gjald til ríkisins og er það nefnt stimpilgjald sem vísar til þess að ríkið þarf að stimpla verðbréfið til að það sé löglegt. Flestir kynnast þessum dýrasta stimpli heims þegar þeir taka íbúðarlán.

EBITDA
Er skammstöfun fyrir eftirfarandi setningu: Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization. Í stuttu máli er þetta hagnaður fyrir afskriftir. Skamstöfunin er borin fram "ebidda" hjá bankamönnunum.

Kúla
Þetta er slangur sem mikið er notað í hlutabréfaviðskiptum. Menn tala um kúlu sem eina milljón króna. Fimm kúlur eru því fimm milljónir í bransanum.

Eiturpillur
Þetta er sú aðferð stjórnar til að verjast yfirtöku að gera reksturinn óaðlaðandi í augum þeirra sem vilja taka það yfir. Það má gera til dæmis með því að breyta samþykktum félagsins sem gerir stöðu væntanlegra yfirtökuaðila erfiða í félaginu, kaupa eða selja eignir félagsins og gera það þannig ófýsilegra eða taka til einhverra annarra aðgerða í rekstrinum með sama markmiði. Nefnist aðgerðin eiturpillur með vísun í að verið sé að valda skaða til að forðast yfirtökuna. Slíkar aðgerðir eru að öllu jöfnu ekki í þágu hluthafa félagsins. Aðferðin er ekki algeng hérlendis.

Hvíti riddarinn
Ákveðin tegund yfirtöku, eða tilraunar til yfirtöku, þar sem sitjandi stjórn fréttir af yfirtökuáformum og fær þriðja aðila til að koma inn í hluthafahópinn og hjálpa stjórninni við að halda völdum í félaginu. Sá þriðji aðili er þá nefndur hvíti riddarinn og er hugtakið þaðan komið.

Efni greinarinnar var að hluta til unnið upp úr upplýsingum frá verðbréfavefnum M5.